Facebook, Endonezya, Filipinler ve Pakistan gibi gelişmekte olan ülkelerdeki mobil operatörlerle, kullanıcılara Facebook ve diğer birkaç web sitesine ücretsiz erişim sağlamak için ortaklık kuruyor. Ancak The Wall Street Journal‘ın bir raporuna göre, kullanıcılar bilmeden hücresel sağlayıcıları tarafından ücretlendiriliyor. Bu durum, Facebook’un yazılımıyla ilgili bir sorundan kaynaklanıyor.
Free Basics adı verilen hizmet, Meta Connectivity (eski adıyla Facebook Connectivity) aracılığıyla sunuluyor. Hizmet, kullanıcılara ücretsiz olarak “iletişim araçlarına, sağlık bilgilerine, eğitim kaynaklarına ve diğer düşük bant genişliği hizmetlerine erişim” sağlamasına yarıyor. Program, 2013‘ten beri uygulanıyor ve geçen Ekim ayı itibariyle 300 milyondan fazla kişiye hizmet veriyor.
WSJ tarafından yayınlanan bir raporda, Facebook’un kullanıcılardan Free Basics’i kullanmak için aylarca ücret alındığını bildiği söyleniyor. Ayrıca WSJ, ücretli hizmetler ücretsiz olanlarla örtüşmeye başladığında ortaya çıkan sorunu “sızıntı” olarak adlandırdığını bildirildi.
Fatura en çok 1,9 milyon dolar ile Pakistan’a geldi
Programın hizmet verdiği kullanıcıların çoğu ön ödemeli telefon planlarında olduğu için çoğu para bitene kadar mobil ücret alındığının farkında değil. WSJ, Pakistan’daki kullanıcıların Facebook’un “ücretsiz” internetini kullandıkları için toplam 1,9 milyon dolar ile en fazla ücretlendirildiğini ve yaklaşık iki düzine ek ülkenin de etkilendiğini bildiriyor.
Sorunun temelinde videoların olduğu Facebook’un yazılımı ve kullanıcı arayüzünden kaynaklanıyor gibi görünüyor. Kısaca anlatmak gerekirse videoların Free Basics’te görünmemesi gerekiyor. Ancak Facebook’un yazılımındaki aksaklıklar bazılarının çatlaklardan kaçmasına olanak sağlıyor. Kullanıcıya video izlemek için ücretlendirileceğini göstermesi gereken bildirimler görünmüyor.
WSJ tarafından görüntülenen belgelere baktığımızda, Facebook, gereksiz suçlamaların yaklaşık yüzde 83’ünün bu videolardan geldiğini ve aslında ilk etapta görünmemesi gerektiğini tespit etti.
Meta sözcüsü Drew Pusateri, The Verge‘e verdiği demeçte, “İnsanlara, kayıt olduklarında fotoğraf ve videoları görüntülemenin veri ücretleri ile sonuçlanacağını söylüyoruz ve insanlara bunları görüntülemenin veri ücretleri ile sonuçlanabileceğini hatırlatmak için elimizden gelenin en iyisini yapıyoruz” şeklinde açıklamalarda bulundu. Ayrıca “Bu hatırlatmaların bazılarını etkileyen iç raporda tanımlanan sorun büyük ölçüde ele alındı. Bu kullanıcılara karşı yükümlülüklerimizi yerine getirmek ve doğru ve şeffaf veri ücretlerini sağlamak için ortaklarımızla birlikte çalışmaya devam edeceğiz.” diyerek de Facebook’un yükümlülüklerini bildirdi.
Facebook bu ülkelerde yalnızca bir sosyal site olarak değil, aynı zamanda bir internet sağlayıcısı olarak da hareket ediyor. Bu ülkelerde kendi Wi-Fi’sini dağıttı ve ayrıca her gün sınırlı ücretsiz veri sağlayan Free Basics’e benzer bir özellik olan Facebook Discover‘ı da tanıttı. Hindistan, net tarafsızlık değerlerini ihlal ettiği gerekçesiyle 2016 yılında Facebook’un Free Basics hizmetini yasakladı.
