NASA, Ay için yeni bir zaman dilimi geliştirdiğini doğruladı. Beyaz Saray, Nisan ayında bir politika belgesi yayımlayarak NASA’yı bu standardı 2026 yılına kadar oluşturması için görevlendirdi. Beş aylık bir sürecin ardından NASA, ABD hükümeti paydaşları, uluslararası standartlar organizasyonları ve ortaklarla birlikte Koordine Ay Zamanı (Coordinated Lunar Time – LTC) adı verilen yeni bir sistem üzerinde çalışacağını duyurdu.
Neden Ay’ın Kendi Zaman Dilimi Olmalı?
Einstein’ın izafiyet teorilerine göre, hız ve yerçekimi değiştikçe zaman da değişir. Bu bağlamda, Ay’ın daha düşük yerçekimine sahip olması nedeniyle zaman, Dünya’ya kıyasla Ay’da biraz daha hızlı ilerliyor. Hesaplamalara göre, Ay’daki bir Dünya saati günde yaklaşık 56 mikro saniye daha ileri gidiyor. Bu küçük fark, gelecekteki Ay görevlerinde büyük hatalara yol açabileceği için zamanın doğru bir şekilde ölçülmesi kritik hale geliyor. NASA Zamanlama ve Standartlar Lideri Cheryl Gramling, “Bir şey ışık hızında hareket ediyorsa, 56 mikro saniye, yaklaşık 168 futbol sahası mesafesi kadar bir fark yaratır. Eğer birisi Ay yörüngesinde dönerken Dünya’dan gözlemlenirse, izafiyetin etkileri göz ardı edilirse, o kişi gerçek konumundan 168 futbol sahası kadar uzakta görünebilir” dedi.
Beyaz Saray’ın Talimatları
Nisan ayında Beyaz Saray tarafından yayımlanan politika belgesi, NASA’nın Ticaret, Savunma, Dışişleri ve Ulaştırma Bakanlıkları ile iş birliği yaparak LTC’nin temellerini atmasını talep etti. Bu girişime küresel paydaşlar ve özellikle Artemis Anlaşmalarına imza atan ülkeler de dahil olacak. 2020’de oluşturulan Artemis Anlaşmaları, uzaydaki normları belirlemeye yönelik uluslararası bir çerçeve sunuyor. Şu ana kadar 43 ülke bu anlaşmayı imzaladı, ancak Çin ve Rusya imza atan ülkeler arasında yer almıyor.
Ay Zamanı Nasıl Ölçülecek?
NASA’nın Uzay İletişim ve Navigasyon (SCaN) programı tarafından yürütülecek olan bu çalışma, yalnızca Ay’da değil, diğer gök cisimlerinde de uygulanabilecek ölçeklenebilir bir zaman standardı oluşturmayı hedefliyor. LTC, Ay üzerindeki atomik saatlerin ağırlıklı ortalaması alınarak hesaplanacak. Bu yöntem, Dünya’nın Koordine Evrensel Zamanı (UTC) ile aynı prensiplere dayanıyor. Ancak atomik saatlerin Ay üzerindeki konumları henüz kararlaştırılmadı.
Artemis Görevleri ve Gelecek Planları
NASA, Ay’a astronot göndermeyi hedefleyen Artemis programı ile 2025 yılında Ay’a insanlı görevler başlatacak. Artemis 2 misyonu, Eylül 2025’te dört astronotu Ay’ın çevresinde bir yörüngeye göndermeyi planlıyor. Bir yıl sonra ise Artemis 3 misyonu, astronotları Ay’ın Güney Kutbu’na indirmeyi hedefliyor. Bu görevlerde kullanılacak LTC, ilerleyen yıllarda Mars gibi diğer gezegenler için de genişletilebilecek bir zaman sistemi sunacak.
NASA’nın bu yeni zaman dilimi geliştirme çabası, uzay görevlerinde zamanlama ve navigasyonun ne kadar hayati olduğunu bir kez daha gösteriyor. LTC, gelecekte Ay’da ve diğer gök cisimlerinde gerçekleştirilecek görevlerin doğruluğunu artırarak, insanlığın uzaydaki keşiflerini güvenli ve başarılı hale getirecek.
